Czy skarbówka będzie wiedziała już wszystko o naszych transakcjach? Czyli o raportowaniu kryptoaktywów na gruncie DAC-8
Z dniem 1 stycznia 2026 roku wchodzi w życie Dyrektywa Rady (UE) 2023/2226 z dnia 17 października 2023 r. zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania, tzw. dyrektywa DAC VIII. Pomimo niepozornej nazwy, dokument ten będzie miał fundamentalne znaczenia dla funkcjonowania rynku kryptoaktywów w Unii Europejskiej, w tym w Polsce, ze względu na wprowadzany tą dyrektywą reżim raportowania transakcji związanych z kryptoaktywami.
Na gruncie dyrektywy DAC-8 podmioty świadczące usługi w zakresie kryptoaktywów zlokalizowane na terytorium państw Unii Europejskiej będą, począwszy od 1 stycznia 2026 r., zobowiązane do zbierania informacji o transakcjach swoich użytkowników oraz do raportowania zebranych informacji do władz podatkowych właściwego państwa Unii Europejskiej (w uproszczeniu Państwa, z którego prowadzą działalność). Oprócz informacji o samych transakcjach, podmioty zobowiązane do raportowania będą musiały udostępnić organom podatkowym również zebrane i zweryfikowane informacje o swoich użytkownikach, w tym informacje o ich rezydencji podatkowej.
Właśnie ta ostatnia informacja ma kluczowe znaczenia z punktu widzenia mechanizmu wymiany informacji między państwami członkowskimi. Po otrzymaniu paczki informacyjnej przez państwo, w którym dany dostawca ma siedzibę, organy podatkowe tego państwa będą zobowiązane do wysłania otrzymanych informacji do państwa rezydencji danego użytkownika. Oznacza to, że nawet gdy korzystamy z giełdy, która ma – przykładowo – siedzibę na Cyprze, i tak ostatecznie informacje o naszych transakcjach trafią do polskiego urzędu skarbowego.
Dyrektywa DAC VIII bardzo szeroko definiuje katalog podmiotów obowiązanych do raportowania transakcji swoich użytkowników. Oprócz dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, którzy uzyskali licencję na gruncie rozporządzenia MICA, dyrektywa posługuje się pojęciem „operatora kryptoaktywów” co sprawia, że każdy podmiot świadczący usługi dotyczące kryptoaktywów, nawet jeżeli nie uzyskał stosownej licencji, będzie i tak zobowiązany do raportowania transakcji swoich klientów. Z tego powodu brak wdrożenia w Polsce rozporządzenia MICA nie stoi na przeszkodzie implementacji dyrektywy DAC VIII w naszym kraju.
Również zakres przedmiotowy dyrektywy jest bardzo szeroki. Obowiązkowi raportowania podlegają:
a) transakcje wymiany kryptoaktywów na walutę FIAT (nabycie lub zbycie),
b) transakcje wymiany kryptoaktywów na inną kryptowalutę,
c) detaliczne transakcje płatnicze (a więc transakcje, w których dochodzi do wymiany kryptoaktywów za towary lub usługi o wartości przekraczającej 50.000 USD),
d) transfery kryptoaktywów.
Zatem raportowaniu podlegają nie tylko transakcje nabycia lub zbycia kryptowalut za waluty tradycyjne, ale również przychodzące i wychodzące transfery kryptoaktywów między różnymi portfelami lub rachunkami.
Dyrektywa DAC VIII wchodzi w życie w dniu 1 stycznia 2026 roku. Jednak pierwsze raportowanie informacji o transakcjach będzie miało miejsce do końca września 2027. Niemniej przedmiotem raportowania będą wszystkie transakcje wykonane już począwszy od 1 stycznia 2026 roku.
W Polsce nie została jeszcze przyjęta ustawa implementująca dyrektywę DAC VIII, jednak trwają już prace nad taką ustawą. Projekt ustawy został już przyjęty przez Radę Ministrów w grudniu 2025 roku i wkrótce zostanie skierowany do Sejmu, co pozwala sądzić, że ustawa zostanie przyjęta w pierwszym kwartale 2026 roku.
Opóźnienie wdrożenia dyrektywy nie powinno mieć jednak wpływu na możliwość pozyskania danych przez polskie urzędy skarbowe od innych krajów członkowskich, w których funkcjonują giełdy kryptowalut. Dlatego polscy podatnicy muszą mieć świadomość, że począwszy od roku podatkowego zaczynającego się 1 stycznia 2026, polskie organy podatkowe będą miały dostęp do informacji o transakcjach użytkowników, a brak rozliczenia się z podatku od zysków z obrotu kryptowalutami może mieć dla nich poważne konsekwencje.
